سی و سه سال از آن روزی می گذرد که گروهی از تروریست های فلسطینی به ستور "جبهه مردمی نجات فلسطین" یک هواپیمای مسافری فرانسوی را که اکثر سرنشینان آن اسرائیلی بودند ربود و در اوگاندا فرود آورد تا از اسرائیل اخاذی کند و مرتکب جنایت گردد. ولی اسرائیل به این کلاشی و دهشت افکنی گردن ننهاد و در جریان عملیاتی که تحسین جهانیان را برانگیخت، واحدهای برجسته عملیاتی خود را به کشور دور دست اوگاندا فرستاد که توانستند مسافران را نجات دهند و تقریبا همه آن ها را سالم به کشور بازگردانند. در جریان این عملیات، تنها یک تن از سربازان اسرائیلی جان باخت و او، فرمانده واحد عملیاتی سرهنگ یوناتان نتانیاهو، برادر نخست وزیر کنونی اسرائیل بود. در این عملیات حماسه آفرین، اهود باراک وزیر دفاع کنونی اسرائیل نیز یکی از افسران برجسته و فداکار بود. همچنین یکی از افراد دلاور شرکت کننده در این عملیات شائول موفاز افسر ایرانی زاده بود که بعدها به ریاست ستاد کل ارتش اسرائیل و پس از آن به وزارت دفاع رسید.
اسرائیل در این عملیات یک بار دیگر نشان داد که گر چه با گروهی آدم کش روبرو می باشد، ولی دفاع از جان شهروندان را وظیفه ملی و اخلاقی خود می داند که نباید در انجام آن کوتاهی کند.
آغاز ماجرای هواپیما ربائی و فرود آوردن آن در اوگاندا
ماجرا از 27 ژوئن 1976 و هنگامی آغاز شد که یک هواپیمای شرکت فرانسوی ارفرانس از نوع A-300 که با 248 مسافر و 12 خدمه از فرودگاه بن گوریون در اسرائیل رهسپار پاریس بود، توسط چهار تن از تروریستهای بین المللی ربوده شد. دو تن از این هواپیما ربایان فلسطینی و دو تن دیگر آلمانی بودند. آن ها هواپیما را به زور در بنغازی در لیبی فرود آوردند تا سوخت گیری کند. تروریست ها به دنبال هفت ساعت توقف هواپیما در بنغازی و سوخت گیری، به خلبان دستور دادند به سوی اوگاندا پرواز کند و در فرودگاه بین المللی انتبه به زمین نشیند. این دستور با اجازه ایدی امین حاکم تروریست اوگاندا صادر شده بود که حاضر به همکاری با آدم کشان فلسطینی گردیده و از اعراب انتظار پاداش مالی داشت.
در همین فرودگاه بود که چهار تروریست دیگر فلسطینی به ربایندگان ملحق شدند.
در 29 ژوئن، یعنی سومین روز این هواپیماربائی بود که ربایندگان همه مسافران غیر اسرائیلی را که یهودی هم نبودند آزاد ساختند و اسرائیلی ها و یهودیان را به تالار ترمینال قدیمی فرودگاه منتقل کردند تا بهتر بتوانند آنان را زیر نظر داشته باشند. برخی یهودیان غیر اسرائیلی بعدها به خبرنگاران گفتند: هنگامی که تروریست های فلسطینی آن ها را به خاطر یهودی بودن، از دیگر مسافران جدا ساختند، به یاد دوران آلمان هیتلری افتادند که افراد را تنها به جرم یهودی بودن بازداشت می کردند و به اردوگاه های مرگ می فرستادند.
هواپیمای اسرائیل هرکولس (C-140) در فرودگاه انتبه
مذاکره با تروریست ها، در حال آماده کردن عملیات نظامی
خلبان هواپیمای فرانسوی که از این رفتار تروریست های فلسطینی به خشم آمده بود، حاضر نشد مسافران یهودی و اسرائیلی را تنها گذارد و اعلام داشت که با آنان باقی می ماند و در سرنوشت آن ها سهیم خواهد بود. همه خدمه هواپیما نیز از تصمیم خلبان پیروی کرده و با مسافران ماندند و آن ها را ترک نگفتند. بعدها نخست وزیر اسرائیل یتسحاک رابین، به خلبان فرانسوی به خاطر این رفتار قهرمانی و بشر دوستانه نشان سپاس اهدا کرد.
دولت اسرائیل در تماس و گفتگو با ایدی امین فرمانروای اوگاندا از او خواست دستور آزادی ربوده شدگان را صادر کند. ولی امین که از دلارهای نفتی اعراب سرمست شده بود، همکاری با تروریست ها را بر اجرای مسؤولیت اخلاقی و بین المللی خود ترجیح داد.
تروریست ها خواهان آزادی 53 تن از همدستان زندانی خود بودند که 40 از آن ها در زندان های اسرائیل و 5 تن در کنیا و 6 هرج و مرج طلب آلمانی در زندان کشور خود به سر می بردند. آن ها اولتیماتوم دادند که اگر تا روز پنجشنبه اول ژوئیه این خواسته آنان عملی نشود، همه گروگان ها را خواهند کشت. خرابکاران در جریان مذاکرات موافقت کردند که اجرای این تهدید را تا چهارم ژوئیه به تعویق اندازند.
در آن هنگام عقیده سران اسرائیل آن بود که تسلیم شدن به خواسته کلاشانه تروریست ها و آزادی این شمار از قاتلان و جنایتکاران، ممکن است موجب جری شدن آن ها و شدت گرفتن عملیات آدم کشی گردد و از این رو، در همان هنگامی که مذاکره با تروریست ها ادامه داشت، ارتش اسرائیل خود را برای رهائی ربوده شدگان آماده می ساخت تا اگر دولت تصمیم بگیرد، بلافاصله به اجرای آن بپردازد.
هواپیماها فرود آمدند، سربازان اوگاندا آتش گشودند
اسرائیلیان فرودگاه بین المللی انتبه را به خوبی می شناختند زیرا پیش از آن که ایدی امین فریفته دلارهای نفتی اعراب شود و از اسرائیل روی گرداند، کمپانی ساختمانی سولل بونه اسرائیل بود که این فرودگاه را برای اوگاندا برپا کرد.
اوگاندا تا اسرائیل 800ر3 کیلومتر فاصله داشت. ولی این فاصله بسیار زیاد مانع آن نگردید که ارتش اسرائیل خود را برای یکی از حماسه آفرین ترین عملیات نجات افراد غیرنظامی از دست تروریست ها آماده نسازد.
برخی از وزیران دولت اسرائیل در مورد احتمال موفقیت این عملیات تردید داشتد. ولی در سوم ژوئیه، حتی پیش از آن که هیات دولت آن را به طور نهائی تائید کند، چهار فروند هواپیمای باری نیروی هوائی اسرائیل از نوع C-130 از فرودگاه شرم الشیخ (که در آن هنگام در تصرف اسرائیل بود) به سوی اوگاندا به پرواز درآمد و پیش از آن که هواپیماها به فراز اتیوپی برسند، با بیسیم به آنها اطلاع داده شد که دولت این عملیات را تصویب کرده است.
هواپیماهای نظامی اسرائیل در تاریکی شب و در حالی که چراغ های مسیر فرود به طور ناگهانی خاموش شده بود، سالم در فرودگاه به زمین نشستند و سربازان سوار بر جیپ های نظامی که با خود آورده بودند به سوی ترمینال قدیمی به سرعت به حرکت درآمدند. شماری از سربازان اوگاندائی که متوجه جریان شده بودند به تیراندازی پرداختند و واحدهای اسرائیلی تصمیم گرفتند پیاده به سوی ترمینال پیشروی کنند. در جریان این عملیات بود که سرهنگ دوم یوناتان نتانیاهو فرمانده واحد هدف گلوله قرار گرفت و از پای در آمد.
آزاد شدگان، سالم به اسرائیل رسیدند
سربازان اسرائیلی در ترمینال قدیمی فرودگاه با خرابکاران درگیر شدند و آتشباری متقابل جریان یافت که دو تن از مسافران در اثر آن جان باختند. سربازان بدون فوت وقت مسافران را به سوی هواپیماهای نظامی که در انتظار آن ها بودند هدایت کردند و به طرف اسرائیل به راه افتادند. اسرائیل که بیم داشت شمار زیادی از افراد در این عملیات زخمی شوند و نیاز به رسیدگی فوری داشته باشند، یک بیمارستان صحرائی در کشور کنیا برپا ساخته بود که نیازی به آن پیش نیامد.
ایدی امین که از این گستاخی سربازان اسرائیلی سخت به خشم آمده و خود را تحقیر شده احساس می کرد، به مامورانش دستور داد یک بانوی 75 ساله اسرائیلی را که چندروز پیش از عملیات نجات به علت بیماری در بیمارستان کامپالا بستری شده بود به قتل برسانند.
بازگشت مسافران نجات یافته به اسرائیل، از جانب رسانه های همگانی جهان و شبکه های تلویزیونی به طور مستقیم پخش شد و مردم اسرائیل از موفقیت این عملیات به شادمانی پرداختند و هزاران نفر به استقبال آزاد شدگان شتافتند.
ترور فلسطینی که هدف از آن کشتن اسرائیلیان و نابودی این کشور بوده و هست، یک بار دیگر با شکست روبرو گردید، ولی متوقف نشد. اکنون چند سال است که گروه تروریستی حماس وارد صحنه شده و به این نزاع جنبه دینی داده و ادعا می کند که اسرائیلیان باید از این سرزمین رانده شوند و اسلام بر آن مسلط گردد. حکومت دینی ایران، برای اجرای هدف های استراتژیک و تاکتیکی خود گروه حماس را (با آن که سنی است و به وهابی ها و سلفی ها گرایش دارد) زیر چتر حمایت خود گرفته است.
نوشتۀ: ایلان فرهادی – اورشلیم
